Netwerk rondom het gezin

Kinderen kunnen tijdens de scheiding door de rechter worden uitgenodigd voor een kindgesprek. Door beter beschikbare informatievoorzieningen en ondersteuning kunnen de kinderen zich goed voorbereiden voor het kindgesprek, durven ze eerder openlijk hun mening te geven en worden ze beter gehoord door de rechter. In deze video wordt voor het eerst een gesprek tussen kind en rechter getoond. De video is onderdeel van het project ‘De Stem van het Kind’, een samenwerking tussen het ministerie van Justitie en Veiligheid, Rechtbank Den Haag, Universiteit Leiden en documentaire regisseur Pieter Fleury. Het project is opgezet om kinderrechten en kindvriendelijke rechtspraak te onderzoeken en te verbeteren.

Een steunfiguur is een door het kind gekozen volwassene bij wie het kind zich veilig voelt, bij wie het open kan spreken en die het perspectief van het kind bij de ouders kan inbrengen. Steun uit de naaste omgeving draagt bij aan het verminderen van risico’s op schade. Daarom heeft een werkgroep vanuit Regiolab Oost-Brabant, onderdeel van het programma Scheiden zonder Schade, een handreiking geschreven over het belang van een informeel steunfiguur voor ieder kind in een scheidingssituatie. Doel van deze handreiking is om de bewustwording over nut en noodzaak van een steunfiguur voor het kind verder te versterken bij betrokken instanties en professionals.

In het netwerkberaad gaan ouders en de kinderen (vanaf ongeveer 10 jaar) met hun netwerk/steunfiguren om tafel. De Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) organiseert een netwerkberaad met als doel tot een advies aan de rechtbank te komen dat voldoet aan het belang van het kind en waar beide ouders achter staan. Dit kan o.a. gaan over de contactregeling, de hoofdverblijfplaats en het gezag. De RvdK benadrukt met deze aanpak de eigen verantwoordelijkheid van ouders voor hun kinderen. Afspraken die ouders zelf maken zijn immers effectiever en duurzamer dan opgelegde afspraken. Door de positieve ervaring die ouders tijdens het netwerkberaad hebben opgedaan, neemt bij ouders het vertrouwen toe dat zij op een ander moment ook tot afspraken kunnen komen. Ouders en hun netwerk plannen soms zelf een nieuw beraad om de afspraken te evalueren. Het netwerkberaad is geïnspireerd op methode van Signs of Safety, Eigen Kracht Centrale en de netwerkavond van Kinderen uit de knel. Er zijn vier stappen die worden doorlopen: introductie van het netwerkberaad, stem van het kind, uitvoering netwerkberaad en rapportage. De RvdK ziet graag dat binnen de hulpverlening ook gewerkt wordt met netwerkberaden zodat kinderen en ouders in een eerder stadium profiteren van deze aanpak.

In het eerste webinar in de reeks van het programma Scheiden zonder Schade was Steven Pont te gast. Hij is ontwikkelingspsycholoog en gezinstherapeut en roept het netwerk rondom (scheidende) ouders, zoals een vriend(in) of een familielid, op om hen een (eerlijke) spiegel voor te houden. Vaak wordt er door vrienden of familie partij gekozen waardoor de strijd tussen ouders alleen maar gevoed wordt. Terwijl ouders en kinderen daar juist niet mee geholpen worden. Zijn verhaal is hier terug te kijken.

Sinds 2009 is het verplicht voor ouders om een ouderschapsplan op te stellen. Het ouderschapsplan zorgt ervoor dat er duidelijke afspraken gemaakt worden over zaken zoals de omgang, alimentatie en school. Op de website www.alsjeuitelkaargaat.nl is een voorbeeld van een ouderschapsplan te vinden. Het programma Scheiden zonder Schade heeft een handreiking geschreven met handvatten voor professionals bij het opstellen van een ouderschapsplan en het begeleiden van ouders. Deze wordt begin 2022 gepubliceerd.